HARİTA BİLGİSİ VE YÖN BULMA






Yeryüzünün bir parçasının yukardan kuşbakışı görünümünün matematik yöntemlerle küçültülerek ve üzerine özel işaretler koyarak bir düzlem üzerine çizilmiş şekline HARİTA deriz. Haritaların kolay ve anlaşılır olabilmesi için en gerekli ayrıntılara yer verilir.Harita üzerindeki iki
nokta arasındaki uzunluğun,arazide aynı iki noktanın arasındaki ölçülen yatay mesafesine olan oranını ÖLÇEK olarak adlandırırız. Haritaların alt köşelerinde hangi ölçekte yapıldıklarını gösteren işaretler vardır(1:500000 - 1:250000 - 1:50000 - 1:25000 gibi).Bir haritada bu ölçeğin paydasında yer alan rakam ne kadar büyük olursa haritanın ölçeği o kadar küçük olur.1:50000 ölçekli bir harita üzerindeki 1 cm gerçekte 50000cm karşılık gelir(500m).Bütün ölçekli haritalarda her bir kare 1 km2 dir.

HARİTA YORUMLA
MA Haritaya baktığınızda bölgeyi üçboyutlu zihninizde oluşturabilmeniz en önemli noktadır.Bunu haritadaki yükselti çizgileri sayesinde yapabilirsiniz.Dağın bir yatay kesiti alınır.Çizgiler eşit yükseltileri gösterir.Yükselti çizgilerinin şekli dağın veya tepenin şeklini verir.

Resim1


Resim2


Yükselti çizgilerinin şekli dağın şeklini verirken,yoğunlukları eğimi verir.Bir süre sonra haritaya baktığınızda arazinin resmini kafanızda oluşturabilirsiniz..
Hafif Eğim

Resim3


Dik Eğim

Resim4


Uçurum

Resim5


İç Bükey

Resim6


Dış Bükey

Resim7


Boyun

Resim8


Tepe

Resim9


Sırt

Resim10


Doruk Çizgisi

Resim11


Vadi

Resim12


Çöküntü

Resim13


Derecik

Resim14


Topluca İncelediğimizde

Resim15


1.TEPE 2.VADİ 3.SIRT 4.BOYUN 5.ÇÖKÜNTÜ 6.DERİN VADİ 7.OVAYA BAĞLANAN BURUN 8.UÇURUM 9.GEÇİT 10.DOLGU


P U S U L A


Yeryüzünde manyetik kuzeyi gösteren bir alettir.Birçok çeşidi vardır.Bu bölümde dağcılar ve gezginler için kullanışlı iki çeşit pusula tanıtılacaktır.
A-Silva Pusula

Resim16



A-Cetvel
B-Hareket Yönü
C-Mesafe ölç
mede kolaylık sağlayan ölçekli cetvel
D-Şeffaf yüzey
E-Hedef Açısı Okuma Çizgisi
F-Pusula İçindeki Kuzey-Güney Çizgileri
G-Pusula Açı Kadranı
H-Pusulanın Kuzey Ucu.

Şeffaf olmasından dolayı haritanın ölçeği ile aynı ölçekte olan cetvel ile mesafe ve a
çı ölçümü kolaylığı sağlar ve çok hafiftir. Silva pusula ile şunları yapabiliriz.
1-Harita üzerinde mesafe ölçme.
2-Kuzeyi Bulma
3-Haritayı kuzeye göre yerleştirme ve haritadan pusulaya hedef açısı bulma
4-Pusuladan haritaya hedef açısı alma.

1-Haritada mesafe bulma
1:25000 ölçekli bir haritada 1cm 25000 cm,250 m ve 0.25 km dir.1 mm ise 25 metredir.Haritadaki her kare 1 km2 dir.
2-Kuzeyi Bulma

Üç çeşit kuzey vardır.Gerçek kuzey:Kuzey kutbunun olduğu kuzeydir.Harita Kuzeyi:Haritadaki kuzey ve güney çizgilerinin gösterdiği kuzeydir.Manyetik Kuzey:Pusula iğnesinin gösterdiği kuzeydir.Manyetik kuzey bölgeden bölgeye değişiklik gösterir.Bu değişiklik haritalarda belirtilir.
3-Haritayı Yerleştirmek
Bulunduğunuz yeri biliyor iseniz çevrenizdeki nehir,tepe,köprü gibi işaretlerin yönüne haritayı çevirmek suretiyle haritayı yönüne koyabiliriz.İkinci yol olarak haritayı yere yayarız pusulanın kuzey oku ile haritanın kuzey oku aynı yöne gelene kadar haritayı çeviririz.
Haritadan Pusulaya Hedef Açısı Alma
Görüş mesafesinin az olduğu bir alanda haritadan hedef açısını bulup,pusulayı ayarlayarak pusula ile yola devam edilebilir.Haritayı yere koyun gideceğiniz nokta ile bulunduğunuz noktayı bir çizgi ile birleştirin.(Haritanın kuzey yönüne konması gerekli değildir.)

Resim17



Pusulanın uzun kenarı hedefi gösterecek çizgi üzerine yerleştirin.Pusulanın kuzey-güney çizgilerinin haritanın kuzey -güney
çizgileri ile paralel olana kadar çevirin.Haritadaki X harfi le gösterilen çizgi(Kuzey-Güney Çizgisi)Pusula yuvasındaki Y çizgisine paralel olacaktır.

Resim18



Hedef açısı okuma noktasından hedef açısını okuyun.Pusula iğnesi manyetik kuzeye saptığından manyetik farkı ekleyin veya çıkarın.Avrupa ülkelerinde manyetik fark hedef açısına eklenir.Pusula yuvasınındaki değeri yeni değere göre değiştirin.

Resim19



Pusulayı haritadan kaldırın ve yere paralel tutun.Pusula yuvasının kuzey-güney çizgileri ile pusula iğnesinin kuzey-güney iğnesi çakışıncaya kadar kendi etrafınızda dönün.

Resim20



Pusulanın hareket okunun yönü gideceğiniz yöndür.

Resim21



Bu işlemler esnasında açı hatası yapmamaya dikkat etmelisiniz.Yapacağınız küçük açı hataları hedefinize ulaşmada büyük hatalara neden olur.Aşağıdaki şekilde yapılan 10 derecelik hata 1000 metrede 100 metrelik sapmaya neden olmaktadır.

Resim22



4-Pusuladan Harit
aya Hedef Açısı Alma Bir zirveyi saptamak:
Pusulayı yere paralel tutup,hareket yönü okunu zirveye doğru çevirin.

Resim23



Pusulanın kuzey iğnesi,pusula yuvasının kuzey yönü ile çakışıncaya kadar pusula yuvasını çevirin.

Resim24



Hedef açısını okuyun ve manyetik farkı bu değerden çıkarın.Yeni değeri hedef açısı okuma çizgisine getirin.

Resim25



B-Mercekli Pusula
Farklı amaçlar için sağlam ve dayanıklı imal edilmişlerdir.Hedef açısını, kapakta bulunan ince çelik tel ve açıyı okumaya yarayan mercek üzerinde bulunan yarık vasıtası ile(gez-göz-arpacık gibi)çok hassas ölçebiliriz.

Resim26



Hedef açısı alırken aşağıdaki gibi tutulur.

Resim27



Bir n
oktanın hedef açısını alma

Resim28



Mercekli pusulanın açık ve kapalı görünüşleri.

Resim29



Resim30


 

ANA SAYFA